X-1 ပြင်းအားရှိ နေမုန်တိုင်း ရောက်ရှိလာမည်ဟု နာဆာ သတိပေး

X-1 ပြင်းအားရှိတဲ့ ဆိုလာမုန်တိုင်း တစ်ခု ကမ္ဘာကို တိုက်ရိုက် ရိုက်ခတ်ဖို့ ရှိတယ်လို့ နာဆာအဖွဲ့ကြီးရဲ့ သတိပေးချက် အရ သိရှိရပါတယ်။အင်အား ကြီးမားတဲ့ နေမီးတောက်ကြီး တစ်ခုကို မနေ့က အောက်တိုဘာ

၂၈ ရက်နေ့က ထောက်လှမ်း ရရှိ ပြီးတဲ့နောက် နာဆာက ဒီ သတိပေးချက်ကို ထုတ်ပြန်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဒီနှစ်အတွက် အင်အား အပြင်းထန်ဆုံး နေမုန်တိုင်း ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

မနေ့က ဂရင်းနစ် စံတော်ချိန် ညနေ ၃.၃၅ အချိန်က အင်အား X-1 ရှိတဲ့ နေမီးတောက် ကြီး တစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့ တယ်လို့ နာဆာ အဖွဲ့ရဲ့ အာကာသ မိုးလေဝေသ ဌာနက သတင်း ထုတ်ပြန် ခဲ့ပါတယ်။ နာဆာ အရာရှိတွေရဲ့

အဆိုအရ ဒီ မီးတောက်ဟာ အတော်လေး ကြီးမားတဲ့ နေမီးတောက် တစ်ခု ဖြစ်တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီမီးတောက် ဖြစ်ပေါ်ချိန်မှာ နာဆာရဲ့ နေ လှုပ်ရှားမှု လေ့လာရေး မှန်ပြောင်းကြီး (Solar Dynamics Observatory) ကနေ ဗီဒီယို မှတ်တမ်းတင် ရိုက်ယူထားနိုင် ခဲ့ပါတယ်။

ဒီ နေမီးလျှံ ကနေ မှုတ်ထုတ်လိုက်တဲ့ လျှပ်စစ်မှုန် (Charged particles) တွေဟာ ကမ္ဘာကို လာမယ့် စနေ – တနင်္ဂနွေ နေ့လောက်မှာ ရောက်လာမယ် လို့ဆိုပါတယ်။ ဒီ အမှုန်တွေကြောင့် ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်း မိုးကောင်းကင်မှာ ရောင်စဉ်ဖြာ မှုတွေ ပိုတွေ့ရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆက်သွယ်ရေး ဂြိုဟ်တုနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးတွေကို အနှောက်အယှက် ဖြစ်စေမယ် လို့ ဆိုပါတယ်။

ဟား … နေက မီးလျှံ အကြီးကြီး တစ်ခု ထွက်လာတယ်” ဆိုပြီး နာဆာရဲ့ တရားဝင် တွစ်တာ အကောင့်မှာ ပုံနှင့်တကွ တင်ထားခဲ့ပါတယ်။ သတင်း ထုတ်ပြန်ချက် အပြည့် အစုံကိုလည်း နာရီ အနည်းငယ် အတွင်း ဆက်လက် ထုတ်ပြန် ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလို နေမီးလျှံတွေ ဖြစ်ပေါ်လာရင် လျှစ်စစ်မှုန် တွေကို အာကာသ ထဲကို အရှီန်ပြင်းပြင်း နဲ့ မှုတ်ထုတ်နိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်။ ဒီလို နေမီးလျံ တွေကို ပြင်းအားအလိုက် အမျိုးအစား ခွဲခြား ထားပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ C အဆင့်က အနိမ့်ဆုံး ဖြစ်ပြီး M အဆင့်က အလယ်အလတ် ပြင်းအား ရှိပါတယ်။ X အဆင့် ကတော့ ပြင်းအား အများဆုံး မီးလျှံတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။

ဒီ X အဆင့်မှာလဲ X-1 ကနေ X-10 အထိ ရှိပါတယ်။ X-2 က X-1 ထက် ၂ ဆ ပိုပြင်းပြီး X-3 ကတော့ X-1 ထက် ၃ ဆ ပိုပြင်းပါတယ်။ X-10 ဆိုရင်တော့ ၁၀ ဆ ပိုပြီး ပြင်းထန်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အကယ်လို့ ကမ္ဘာကို တိုက်ရိုက် ရိုက်ခတ်ခဲ့မယ် ဆိုရင် အင်အား ပြင်းထန်တဲ့ နေမုန်တိုင်း တွေဟာ ဂြိုဟ်တု ဆက်သွယ်ရေး တွေနဲ့ ရေဒီယို ဆက်သွယ်ရေးတွေကို အနှောက်အယှက် ပေးနိုင်ပါတယ်။

ဒီ နေမုန်တိုင်းတွေနဲ့ တွဲပြီး ဆိုလာအမှုန် (solar particles) တွေလဲ လိုက်ပါလာလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒီ ဆိုလာ အမှုန် တွေဟာ တစ်နာရီကို မိုင် ၁ သန်းနှုန်းနဲ့ ခရီးနှင်လာပြီး ကမ္ဘာကို ရက်အနည်းငယ် နောက်ကျပြီးမှ ရောက်လာလေ့ ရှိပါတယ်။

မနေ့က နေမီးလျှံ ဟာလဲ အခုလို ဆိုလာ အမှုန်တွေ ကို မှုတ်ထုတ်ထားတဲ့ လက္ခဏာ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။မနေ့က နေမီးလျှံဟာ ကမ္ဘာကို တည့်တည့် လှည့်ထားတဲ့ မျက်နှာပြင် ဖက်ခြမ်းကနေ ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမျက်နှာပြင် နေရာဟာ အရင်ကလဲ ဆိုလာမုန်တိုင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာ ခဲ့ဖူးတဲ့ အရပ်ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။

Credit

Zawgyi

X-1 ္ပင္းအားၿရိတဲ့ ဆိုလာမုႏၲိဳင္း တစၡဳ ကမၻာကို တိုက္ရိဳက္ ရိုကၡတၹိဳ႕ ၿရိတယႅိဳ႕ နာဆာအ်ဖဲ႕ႀကီးရဲ့ သတိေပးခၠ္ အရ သိၿရိရပါတယ္။အင္အား ႀကီးမားတဲ့ ေနမီးေတာက္ႀကီး တစၡဳကို

ေမန႔က ေအာကၱိဳဘာ ၂၈ ရက္ေန႔က ေထာကႅျမ္း ရၿရိ ၿပီးတဲ့ေနာက္ နာဆာက ဒီ သတိေပးခၠၠိဳ ထုတ္္ပႏႅိဳကၱာ ္ဖစၸါတယ္။ ဒါဟာ ဒီႏျစ္အၾတက္ အင္အား အ္ပင္းထႏၧဳံး ေနမုႏၲိဳင္း ္ဖစၲယႅိဳ႕ သိရပါတယ္။

ေမန႔က ဂရင္းနစ္ စံေတာၡ္ိႏ္ ေညန ၃.၃၅ အခ္ိႏၠ အင္အား X-1 ၿရိတဲ့ ေနမီးေတာက္ ႀကီး တစၡဳကို ေၾတ႕ၿရိခဲ့ တယႅိဳ႕ နာဆာ အ်ဖဲ႕ရဲ့ အာကာသ မိုးေေလဝသ ဌာနက သတင္း ထုတ္္ပႏ္ ခဲ့ပါတယ္။

နာဆာ အရာၿရိေၾတရဲ့ အဆိုအရ ဒီ မီးေတာက္ဟာ ေအတာ္ေလး ႀကီးမားတဲ့ ေနမီးေတာက္ တစၡဳ ္ဖစၲယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီမီးေတာက္ ္ဖစ္ေပၚခ္ိႏၼျာ နာဆာရဲ့ ေန လႈျပ္ရားမႈ ေလ့လာေရး ျမႏ္ေ္ပာင္းႀကီး (Solar Dynamics Observatory) ေကန ဗီဒီယို ျမတၱမ္းတင္ ရိုက္ယဴထားနိုင္ ခဲ့ပါတယ္။

ဒီ ေနမီးလၽျံ ေကန မႈတၳဳတႅိဳကၱဲ့ လၽျပၥစၼႈႏ္ (Charged particles) ေၾတဟာ ကမၻာကို လာမယ့္ ေစန – တနဂၤေႏ် ေန႔ေလာကၼျာ ေရာကႅာမယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီ အမႈႏ္ေေၾတၾကာင့္ ကမၻာ့ေ္မာကၸိဳင္း မိုးေကာင္းကငၼျာ ေရာငၥၪ္္ဖာ မႈေၾတ ပိုေၾတ႕ရျမာ ္ဖစၲယႅိဳ႕ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အ္ပင္ ဆၾက္သယ္ေရး ၿဂိဳဟၱဳနဲ႔ ဆၾက္သယ္ေရးေၾတကို ေအႏျာက္အၾယက္ ္ဖစ္ေစမယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဟား … ေနက မီးလၽျံ အႀကီးႀကီး တစၡဳ ၾထကႅာတယ္” ဆိုၿပီး နာဆာရဲ့ တရားဝင္ ၾတစၲာ ေအကာင့ၼျာ ပုံႏျင့ၱၾက တငၴားခဲ့ပါတယ္။ သတင္း ထုတ္္ပႏၡၠ္ အ္ပည့္ အစုံကိုလၫ္း နာရီ အနၫ္းငယ္ အၾတင္း ဆကႅက္ ထုတ္္ပႏ္ ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ေနမီးလၽျံေၾတ ္ဖစ္ေပၚလာရင္ လၽျစၥစၼႈႏ္ ေၾတကို အာကာသ ထဲကို အၿရီႏ္္ပင္း္ပင္း နဲ႔ မႈတၳဳတၷိဳ်ငၥမ္း ၿရိပါတယ္။ ဒီလို ေနမီးလ္ံ ေၾတကို ္ပင္းအားအလိုက္ အမ္ိဳးအစား ်ခဲ္ခား ထားပါတယ္။ ဒီအထဲျမာ C အဆင့ၠ အနိမ့ၦဳံး ္ဖစ္ၿပီး M အဆင့ၠ အလယ္အလတ္ ္ပင္းအား ၿရိပါတယ္။ X အဆင့္ ေကတာ့ ္ပင္းအား အမ္ားဆုံး မီးလၽျံေၾတ ္ဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒီ X အဆင့ၼျာလဲ X-1 ေကန X-10 အထိ ၿရိပါတယ္။ X-2 က X-1 ထက္ ၂ ဆ ပို္ပင္းၿပီး X-3 ေကတာ့ X-1 ထက္ ၃ ဆ ပို္ပင္းပါတယ္။ X-10 ဆိုရင္ေတာ့ ၁၀ ဆ ပိုၿပီး ္ပင္းထႏၼျာ ္ဖစၸါတယ္။

အကယႅိဳ႕ ကမၻာကို တိုက္ရိဳက္ ရိုကၡတၡဲ့မယ္ ဆိုရင္ အင္အား ္ပင္းထႏၲဲ့ ေနမုႏၲိဳင္း ေၾတဟာ ၿဂိဳဟၱဳ ဆၾက္သယ္ေရး ေၾတနဲ႔ ေရဒီယို ဆၾက္သယ္ေရးေၾတကို ေအႏျာက္အၾယက္ ေပးနိုငၸါတယ္။

ဒီ ေနမုႏၲိဳင္းေၾတနဲ႔ ၾတဲၿပီး ဆိုလာအမႈႏ္ (solar particles) ေၾတလဲ လိုကၸါလာေလ့ ၿရိပါတယ္။ ဒီ ဆိုလာ အမႈႏ္ ေၾတဟာ တစၷာရီကို မိုင္ ၁ သႏ္းႏႈႏ္းနဲ႔ ခရီးႏျငႅာၿပီး ကမၻာကို ရက္အနၫ္းငယ္ ေနာကၠ္ၿပီးၿမ ေရာကႅာေလ့ ၿရိပါတယ္။

ေမန႔က ေနမီးလၽျံ ဟာလဲ အခုလို ဆိုလာ အမႈႏ္ေၾတ ကို မႈတၳဳတၳားတဲ့ လကၡဏာ ၿရိတယႅိဳ႕ ဆိုပါတယ္။ေမန႔က ေနမီးလၽျံဟာ ကမၻာကို တည့ၱည့္ ၾလည့ၳားတဲ့ မၠ္ႏျာ္ပင္ ဖက္္ခမ္းေကန ၾထက္ေပၚလာတာ ္ဖစၸါတယ္။ ဒီမၠ္ႏျာ္ပင္ ေနရာဟာ အရငၠလဲ ဆိုလာမုႏၲိဳင္းေၾတ ၾထက္ေပၚလာ ခဲ့ဖူးတဲ့ အရပ္ေဒသ ္ဖစၸါတယ္။

Credit